Angina w ciąży – jak leczyć? Czy może być niebezpieczna dla płodu?

Czym jest angina?

Słowo ,,angina” początkowo było stosowane na określenie choroby wywołującej ból gardła. Dziś znaczenie tego wyrazu znacznie się zawęziło. We współczesnej medycynie oznacza ostre zapalenie migdałków i błony śluzowej gardła. Angina jest ogólnoustrojową chorobą zakaźną, przenoszoną drogą kropelkową przez wirusy i bakterie. Odnotowuje się, że zdecydowanie więcej, bo niemal 70% zachorowań, ma etiologię wirusową. Przenoszą ją przede wszystkim adeno- i rhinowirusy.

Angina wywołana bakteriami ropotwórczymi (paciorkowcami, gronkowcami) zdarza się rzadziej – diagnozuje się ją u około 30% pacjentów. Różnica w etiologii tej choroby nie pozostaje bez znaczenia, bo decyduje zarówno o jej objawach, jak i sposobie leczenia. Angina bakteryjna, będąca często anginą ropną, jest bardziej uciążliwa i trudniejsza w terapii. Wywołuje wysoką gorączkę oraz silny ból gardła, nasilający się w trakcie przełykania. Wymaga także wdrożenia antybiotykoterapii, co jest utrudnione w takich przypadkach, jak angina w ciąży. Z kolei wirusowe zapalenie migdałkówporównuje się często do przeziębienia. Katar, kaszel, stan podgorączkowy i tym podobne symptomy leczy się jedynie objawowo.

Czytaj także: Angina: objawy, leczenie, przebieg, powikłania

Czy angina w ciąży jest niebezpieczna?

Zagrożenia, które może wywołać angina w ciąży, są uzależnione od dwóch czynników.

Po pierwsze, znaczące jest to, z jakim rodzajem infekcji mamy do czynienia. Infekcje wirusowe cechuje zwykle lżejszy przebieg i są łatwiejsze do wyleczenia. Typowe dla nich objawy, jak kaszel czy katar, prawie w ogóle nie oddziałują na życie płodowe dziecka. Pojawiające się przy tych symptomach podwyższone ciśnienie i napięcie mięśni brzucha są bez trudu przyjmowane przez zdrową ciążę. Problem może pojawić się tylko, gdy ciężarna ma skłonności do przedwczesnych skurczów. Wówczas nawet o katarze należy poinformować swojego lekarza prowadzącego.

Większość objawów przeziębienia jest niegroźna dla dziecka, jednak niebezpieczeństwo pojawia się przy wysokiej temperaturze, charakterystycznej dla anginy bakteryjnej. Chociaż dotychczas nie ma jednoznacznych badań potwierdzających szkodliwy wpływ gorączki na rozwój płodu, perinatolodzy ostrzegają, że wysoka temperatura w ciąży niesie szczególnie we wczesnym jej etapie ryzyko teratogenności płodu, a nawet jego obumarcia.

To właśnie etap ciąży jest drugim czynnikiem wywołującym zagrożenia jakie niesie angina. Powszechnie mówi się, że najbardziej zagrożona ciąża jest w pierwszym trymestrze. Dużo jest w tym prawdy, jednak z medycznego punktu widzenia, ta kwestia jest dość złożona.

Możliwość przeniknięcia chorobotwórczych drobnoustrojów przez łożysko rośnie wraz z wiekiem płodu. Zatem angina na początku ciąży daje niewielkie szanse zarażenia dziecka, w porównaniu do pojawienia się choroby w drugim czy trzecim trymestrze.

Jeżeli jednak dojdzie już do zainfekowania płodu, ma on najmniejsze szanse na zdrowy rozwój właśnie na początku swego życia – wtedy jest najsłabszy. Im dziecko jest większe, tym ma większą odporność, dlatego też, gdy wirus przejdzie przez łożysko pod koniec ciąży, wówczas mogą pojawić się jedynie niegroźne objawy przejściowe – zmiany objętości płynu owodniowego czy na przykład obrzęk łożyska.

Zobacz również: Angina u dzieci – przyczyny, objawy, przebieg, leczenie

Jak leczyć anginę w ciąży?

Angina w czasie ciąży musi być leczona pod kontrolą lekarza. Kuracja powinna być uzależniona od właściwej diagnozy, czyli określenia etiologii choroby. Ponieważ wirusowe zapalenie migdałków i angina bakteryjna powodują niemal takie same zmiany zapalne w obrębie jamy ustnej i gardła, ich odróżnienie jest bardzo trudne w warunkach ambulatoryjnych. Dlatego też zaleca się, aby angina w ciąży była rozpoznawana za pomocą posiewu wymazu z gardła w kierunku Str. pyogenes(paciorkowca z grupy A).

Kiedy badanie laboratoryjne potwierdzi infekcję bakteryjną, wówczas niezbędne jest wdrożenie antybiotykoterapii. W leczeniu ciężarnych stosuje się zasadę przewyższających korzyści. Jeśli lek jest mniej szkodliwy niż czynnik chorobotwórczy, należy go podać. I tak jest z anginą w ciąży – skutki antybiotykoterapii są mniejsze niż te wywołane przez bakterie.

Chociaż wiele leków przenika przez łożysko i może stanowić zagrożenie dla płodu, istnieją dziś medykamenty bezpieczne dla kobiet ciężarnych. Wśród nich znajdują się leki mogące zawierać:

• penicylinę,
• cefalosporyny,
• amipicylinę,
• amoksycylinę.

Na ogół jednak antybiotyk na anginę w ciąży pierwszego wyboru to ten z penicyliną, bo jest to substancja, na którą paciorkowce są bardzo wrażliwe.

Poza antybiotykoterapią angina w ciąży, niezależnie już od etiologii, musi być leczona objawowo.

• Przede wszystkim znaczące jest zbijanie gorączki. Do obniżenia temperatury można bezpiecznie stosować paracetamol, który przypisuje się także przy anginie u dziecka.
• Aby zmniejszyć zmiany ropne w jamie ustnej można stosować płukanki ziołowe z szałwii i rumianku.
• W przypadku kataru dozwolone jest stosowanie kropli do nosa bądź sztyftów inhalacyjnych, o ile tylko nie są używane przez dłuższy okres. Preparaty zwężające naczynia krwionośne działają ogólnoustrojowo, więc po pewnym czasie mogą wpływać na ukrwienie łożyska.
• Na ból gardła lekarze często polecają medykamenty z benzydaminą. Benzydamina jest niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym o wysokim profilu bezpieczeństwa.
• W celu podniesienia odporności zaleca się zwiększenie podaży witaminy C.

Przeczytaj: Angina ropna u dzieci – przyczyny, objawy

• Przeziębiona kobieta ciężarna, ,,Medical Tribune” [w:] podyplomie.pl [dostęp 31.03.2019]. https://podyplomie.pl/medical-tribune/18102,przeziebiona-kobieta-ciezarna?page=2
• M. Biernat, Zakażenia górnych dróg oddechowych [w:] lekarski UMED. https://www.lekarski.umed.wroc.pl/sites/default/files/mikrobiologia/files/Zakazenia_gornych_drog_oddechowych_pop.pdf
• B. Holzgreve, 300 pytań na temat ciąży, MUZA SA, Warszawa 2004.