Przeziębienie u dzieci – jak leczyć?

Co powoduje przeziębienie u dzieci?

Przeziębienia w zdecydowanej większości (min. 97 proc. przypadków) wywołują wirusy. Infekcja przebiega z zapaleniem błony śluzowej nosa, gardła i zatok przynosowych. Dorośli chorują średnio 3 razy w roku, ale dzieci mogą zapadać na przeziębienie nawet trzykrotnie częściej.

Największa liczba chorych zgłasza się do lekarza z przeziębieniem w sezonie jesienno-zimowym. Wirusy przenoszą się drogą kropelkową (są obecne w wydzielinie dróg oddechowych osoby chorej) oraz w czasie bezpośredniego kontaktu z chorym. Potrafią kilka godzin przetrwać w środowisku, zatem zarazić można się też przez kontakt z zakażonymi przedmiotami lub powierzchniami. W ramach profilaktyki zaleca się jak najwcześniej uczyć dzieci zachowań higienicznych – w tym częstego i starannego mycia rąk.

Przeziębienie rozwija się w wyniku zakażenia wirusowego, za które odpowiadają liczne i zróżnicowane gatunki patogenów (dotąd opisano ich ponad 200). Najczęstszym czynnikiem etiologicznym infekcji są rynowirusy (ponad 100 gatunków), rzadziej koronawirusy (5 gatunków zakażających człowieka). Poza tym do przeziębienia przyczyniają się inne wirusy, jak np. adenowirusy, wirusy paragrypy, parwowirusy, wirusy Coxsackie, RSV, enterowirusy, a także wirus grypy.

Przeziębienie u dzieci – wirusy w organiźmie

Najczęściej wydzielina dróg oddechowych chorego z wirusami dostaje się do nosa zdrowego dziecka wraz z powietrzem. Patogeny można również przenieść na dłoni, która miała kontakt z zakażoną powierzchnią.

Na powierzchni komórek nabłonka wyścielających błonę śluzową nosa znajdują się specjalne białka (receptory), które ułatwiają kontakt z innymi komórkami, w tym z leukocytami. Rynowirusy, które odpowiadają za największą liczbę zachorowań, potrafią użyć niektórych receptorów, by wniknąć do komórki i zmusić ją do wytwarzania białek niezbędnych do budowy wirusów potomnych. Po pewnym czasie zmieniona chorobowo komórka rozpada się, uwalniając patogeny, które atakują inne komórki. Substancje uwalniane z zainfekowanych komórek i wydzielane przez „bojowe” leukocyty zwiększają przepuszczalność naczyń krwionośnych i prowadzą do obrzęku błony śluzowej nosa.

U pacjentów, którzy kontakt z konkretnym wirusem mają już za sobą, możliwa jest niemal natychmiastowa reakcja na dany antygen – ze względu na tzw. pamięć immunologiczną. Gdy leukocyty rozpoznają zakażoną komórkę, mogą ją wyeliminować i nie dopuścić do rozwoju zakażenia. Jeśli nie – infekcja obejmuje całą śluzówkę nosa.

Zobacz też: Domowe sposoby na przeziębienie: jak szybko pozbyć się dolegliwości?

Objawy przeziębienia u dzieci

Objawy przeziębienia w znacznej mierze zależą od rodzaju wirusa, który je wywołał. U dzieci dolegliwości występują zwykle dzień-dwa od momentu zakażenia. Nos traci drożność, pojawia się katar, kaszel oraz ból i drapanie w gardle. Przezroczysta i wodnista wydzielina z nosa z biegiem czasu może zgęstnieć i zmienić kolor na żółto-zielonawy. Mali pacjenci są osłabieni, cierpią z powodu bólu głowy, wymiotów, biegunek, rzadziej gorączki.

U dzieci, których objawy dość jednoznacznie wskazują na przeziębienie, na ogół nie ma konieczności przeprowadzania badań mikrobiologicznych (znajomość gatunku wirusa nie wpływa na postępowanie). Wykonanie odpowiednich badań rozważa się w przypadku podejrzenia grypy.

Nie należy zwlekać z konsultacją z pediatrą, jeśli u dziecka może dojść do odwodnienia, występują duszności lub przyspieszony oddech. Wskazaniem do wizyty u lekarza jest też zmiana zachowania dziecka, gorączka, która trwa ponad 3 doby lub katar utrzymujący się ponad 14 dni.

Sprawdź również: Grypa u dziecka – objawy, sposoby leczenia

Leczenie przeziębień u dzieci

Należy dopilnować, by dziecko przez kilka dni wypoczywało w łóżku i przyjmowało dużą ilość płynów. Trzeba zadbać o odpowiednią wilgotność powietrza w domu, co ułatwi nawilżenie śluzówek nosa i gardła oraz ich oczyszczenie.

Ból gardła można łagodzić lekami o działaniu przeciwzapalnym i miejscowo znieczulającym, np. z benzydaminą. Na katar pomogą donosowe środki obkurczające, roztwór soli fizjologicznej, plastry z olejkami eterycznymi (na piżamę). Gorączkę obniża podanie paracetamolu lub ibuprofenu (od 3. m.ż. – w przypadku małych dzieci należy poradzić się lekarza). Pacjentom do 12 r.ż. nie wolno podawać kwasu acetylosalicylowy (aspiryny) ze względu na ryzyko zespołu Reye’a. Można rozważyć też włączenie leków o działaniu przeciwwirusowym i immunostymulującym.

Po kilku dniach odpoczynku w domu dolegliwości powinny ustąpić. Nabłonek nosa szybko się regeneruje.

Czytaj również: Maluch z gorączką – jak przynieść mu ulgę?