Problemy z głosem – co je wywołuje?

Problemy z głosem mogą powodować choroby krtani

Kiedy z płuc wydychane jest powietrze, fałdy głosowe (struny) zostają wprowadzone w drgania. Na początku wydechu fałdy stykają się, zamykając w ten sposób szparę głośni. Pod wpływem ciśnienia powietrza otwierają się, by potem znów się zewrzeć. Wielokrotne otwieranie i zamykanie strun wywołuje drgania powietrza, w konsekwencji których tworzy się dźwięk. Jednak dopiero przy pomocy jam rezonacyjnych (czyli gardła, usta i nosa) ton krtaniowy nabiera właściwej barwy i mocy.

Dźwięczny, pozbawiony zaburzeń głos powstaje w momencie zbliżenia fałd głosowych (a nie całkowitego zwarcia), kiedy struny drgają z jednakową częstotliwością. Pracę fałd wspierają mięśnie głosowe, podniebienie, język i wargi. Problemy z głosem obserwuje się, gdy choćby najdrobniejszy element tego złożonego procesu przebiega nieprawidłowo.

Chrypka – szorstki, matowy głos

Problemy z głosem najczęściej objawiają się chrypką, której mogą towarzyszyć uczucie suchości w gardle, ból lub kłopoty z przełykaniem. Z reguły symptomy te łączy się z przeziębieniem, choć czasem wskazują na infekcje innego rodzaju. Chrypkę, która trwa ponad trzy tygodnie, należy bezwzględnie skonsultować z laryngologiem.

Chrypka powstaje na skutek zaburzenia drgań strun głosowych, które łączy się z nieprawidłowym przepływem powietrza przez krtań. Nieraz problemy wynikają ze zmian na strunach głosowych, które mogą wiązać się m.in. z zapaleniem krtani w przebiegu choroby przeziębieniowej. Do problemów z głosem przyczyniają się też uszkodzenia: fałdów głosowych, mięśni krtani albo nerwów.

Ostre zapalenie gardła i krtani to najczęstsza przyczyna chrypki, czyli szorstkiego, matowego głosu.

Przeczytaj również: Chrypka u dziecka – czy to powód do niepokoju?

Ostre zapalenie strun głosowych i krtani – poważny problem z głosem

W przebiegu choroby stan zapalny obejmuje wyłącznie struny głosowe lub rozprzestrzenia się na inne części krtani. Z reguły wywołują go wirusy, rzadziej bakterie. Ochrypłemu głosowi zwykle towarzyszy uczucie zalegania ciała obcego w gardle. Pojawia się też kaszel z odkrztuszaniem wydzieliny śluzowej albo ropnej.

Chorym zaleca się oszczędne używanie głosu i nawilżanie strun głosowych. Należy zadbać o odpowiednią wilgotność powietrza w pomieszczeniu oraz pić dużo płynów: wodę niegazowaną i napary ziołowe (np. z rumianku lub siemienia lnianego). Ulgę przynoszą inhalacje z olejków eterycznych, preparaty łagodzące ból gardła i tabletki do ssania. W przypadku utrzymującego się zakażenia bakteryjnego przepisuje się antybiotyk. Po 7-10 dniach problemy z głosem powinny minąć.

Problem z głosem – przewlekłe zapalenie krtani

Przewlekłe zapalenie krtani rozwija się w wyniku nawracających infekcji, palenia tytoniu, picia alkoholu oraz przebywania w pomieszczeniach klimatyzowanych. Chorobie sprzyja zanieczyszczone powietrze i nadużywanie głosu (np. związane z wykonywanym zawodem). Podrażniona krtań może przyczyniać się do zgrubienia strun lub zaniku błony śluzowej fałd głosowych. Chorym doskwiera chrypka, która nasila się m.in. podczas mówienia. Często pojawiają się też kaszel suchy, drapanie i pieczenie w gardle.

Leczenie polega przede wszystkim na zlikwidowaniu przyczyn problemu (pacjentom zaleca się np. rzucenie palenia, oszczędne używanie głosu). Dolegliwości łagodzą środki wykrztuśne i nawilżające krtań. Ulgę przynoszą preparaty zmniejszające lepkość wydzieliny i płukanie gardła naparami z rumianku. Pomagają też wywary z siemienia lnianego (do picia) i inhalacje. Antybiotykoterapię stosuje się, jeśli stan chroniczny wynika z niedoleczonego zakażenia bakteryjnego gardła. W trakcie diagnostyki należy wykluczyć chorobę refluksową (lub potwierdzić ją i wdrożyć leczenie).

Czytaj także: Podgłośniowe zapalenie krtani

Inne przyczyny problemów z głosem

W ostatnich latach na problemy z głosem skarżą się nie tylko nauczyciele i wykładowcy, zawodowo narażeni na wielogodzinne eksploatowanie strun głosowych. Rozwój techniki i związany z nim wszechobecny hałas osłabiają słuch, co prowadzi do zbyt głośnego mówienia. Podwyższony ton nie służy strunom głosowym i nadwyręża je.

Problemy z głosem mogą mieć wiele przyczyn. Podrażnieniom gardła i krtani sprzyjają np. oddychanie przez usta (zamiast przez nos), suche powietrze i nadmierne ogrzewanie pomieszczeń (zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym). Śluzówkę drażnią spaliny, kurz i dym tytoniowy, a także ostre potrawy, mocna kawa, herbata i alkohol.

Problemy z głosem – zapobieganie

Aby uniknąć problemów z głosem, należy dbać o odpowiednią temperaturę pomieszczeń (optymalna wynosi ok. 20-21 st. C) i utrzymywać wilgotność powietrza na poziomie 60 procent. Warto stosować profesjonalne nawilżacze, rozkładać mokre ręczniki na grzejnikach oraz zmniejszać ogrzewanie przed snem.

Powinno się oddychać nosem (nie ustami), ponieważ rzęski zatrzymują zanieczyszczenia. Nie wolno przebywać w zadymionych pomieszczeniach, w towarzystwie palaczy. Warto całkowicie zrezygnować z palenia tytoniu. Należy nauczyć się prawidłowo oddychać, tj. wykonywać głębokie, pełne oddechy przeponowo-żebrowe. Nie można bagatelizować objawów infekcji gardła i krtani – trzeba leczyć je do końca.

Sprawdź również: Zapalenie krtani – przyczyny, objawy i leczenie