Opryszczkowe zapalenie gardła u dzieci i dorosłych – jak radzić sobie z objawami?

Opryszczkowe zapalenie gardła – jakie są przyczyny i jak można się zarazić

Opryszczkowe zapalenie gardła jest chorobą wirusową, jednak do rozwoju schorzenia dochodzi w odmienny sposób niż podczas zakażenia innymi wirusami. Kontakt z wirusem opryszczki zwykłej (herpes simplex virus 1 – HSV-1) zwykle następuje już we wczesnym dzieciństwie. Do zakażenia dochodzi bardzo często, ponieważ to wirus przedostający się do organizmu:

• drogą kropelkową – wystarczy kichnięcie lub kaszel, aby wirus się rozprzestrzenił i by doszło do zakażenia kolejnych osób;
• poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną wirusem opryszczki – dotyk, pocałunek;
• poprzez kontakt pośredni – np. dotykając przedmiotów, na których znajduje się wirus. Do zakażenia wirusem opryszczki w przypadku dzieci często dochodzi podczas zabawy tymi samymi zabawkami, z których korzystają inne dzieci. Zakażenie dzieci niekiedy następuje już podczas życia płodowego, kiedy matka jest nosicielką wirusa.

Kontakt i zarażenie wirusem opryszczki nie zawsze oznacza pojawiające się objawy. Wirus nawet przez wiele lat może pozostać w organizmie w postaci uśpionej, nie dając żadnych symptomów. Do jego reaktywacji najczęściej dochodzi w czasie osłabionej odporności, m.in. dlatego opryszczka wargowa często pojawia się np. podczas przeziębienia. Ponadto, poza charakterystycznymi objawami w postaci pęcherzy pojawiających się na wargach, może dochodzić do wystąpienia chorób, takich jak:

• opryszczkowe zapalenie gardła (zarówno u dzieci, jak i dorosłych);
• opryszczkowe wirusowe zapalenie jamy ustnej – zmiany widoczne m.in. na podniebieniu, często wirus opryszczki obejmuje także dziąsła;
• zapalenie jamy nosowej;
• wirusowe zapalenie śluzówek narządów płciowych.

Sprawdź również: Jak radzić sobie z bólem gardła u dziecka?

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i gardła – objawy

Objawy opryszczkowego zapalenia jamy ustnej i gardła początkowo przypominają zwykłe przeziębienie i mogą mieć różne nasilenie, co w dużej mierze zależy od indywidualnych predyspozycji oraz odporności. Dzieci lub dorośli zwykle w pierwszej kolejności odczuwają:

• ogólne osłabienie;
• bóle mięśni i stawów;
• może pojawić się podniesiona temperatura ciała, niekiedy z towarzyszącymi dreszczami, a nawet wysoka gorączka (40 stopni).

Kolejno rozwija się ból gardła, który również może mieć różną postać. Najczęściej jednak ból gardła związany z wirusem opryszczki określa się jako:

• piekący, wręcz palący;
• kłujący, często utrudnia przełykanie;
• drapiący, dający uczucie ogólnego dyskomfortu w jamie ustnej i gardle.

Najczęściej w ciągu kilku dni (2-3) od pojawienia się pierwszych symptomów choroby dochodzą bardziej charakterystyczne objawy opryszczkowego zapalenia gardła, takie jak np.:

• pęcherze wypełnione przejrzystym płynem – mogą występować na podniebieniu, migdałkach, a także tylnej ścianie gardła;
• kolejno pęcherzyki pękają, uwalniając znajdujący się w nich płyn, a w ich miejscu powstaje ubytek w błonie śluzowej. Drobne ranki są bardzo bolesne i utrudniają przyjmowanie płynów i pokarmów. Opryszczkowe zapalenie gardła u dzieci często jest powodem znacznej utraty apetytu, który powraca dopiero po zagojeniu się ran;
• nieprzyjemny zapach z ust;
• nadmierne wydzielanie śliny w przypadku małych dzieci.

Opryszczkowe zapalenia gardła – leczenie

Dla chorych na opryszczkowe zapalenie gardła zwykle zaleca się leczenie polegające na przyjmowaniu środków o działaniu przeciwwirusowym oraz preparatów o działaniu miejscowym, które łagodzą objawy. Najczęściej opryszczkowe zapalenie gardła mija samoistnie, jednak nie należy lekceważyć choroby, zwłaszcza w przypadku małych dzieci, u których brak apetytu oraz wysoka gorączka stwarzają poważne zagrożenie. Ponadto, istnieje również ryzyko pojawienia się powikłań następujących po opryszczkowym zapaleniu gardła.

To, ile trwa opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i gardła zależy od tego, jak szybko układ odpornościowy poradzi sobie z dolegliwościami oraz jak szybko podejmie się odpowiednie kroki, dlatego należy odpoczywać, a także nie zapominać o owocach, warzywach oraz witaminach zwiększających odporność.

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i gardła u dzieci i dorosłych trwa najczęściej od 7 do 14 dni. W tym czasie na rankach powstających z pęcherzyków tworzą się strupki, które kolejno odpadają. Należy możliwie jak najbardziej unikać ich podrażniania, tak by doszło do szybkiego zagojenia.

Co ważne, okres choroby, podczas którego pęcherzyki pękają, odznacza się zwiększonym prawdopodobieństwem na zarażenie innych osób, dlatego podczas opryszczkowego zapalenia gardła chory powinien pozostać w domu i ograniczyć kontakt z innymi. Opryszczkowe zapalenie gardła u dzieci jest bezwzględnym wskazaniem do pozostania w domu, należy więc zrezygnować z wysyłania dziecka do żłobka, przedszkola lub szkoły.

Po ustąpieniu objawów zapalenia błony śluzowej jamy ustnej wirus ponownie przechodzi w stan uśpienia, lokując się w komórkach organizmu, dlatego układ odpornościowy nie jest w stanie go wyeliminować. Podawanie środków przeciwwirusowych jedynie skraca czas trwania objawów choroby, natomiast sam wirus opryszczki pozostaje w organizmie do końca życia.

Zobacz także: Ostre zapalenie gardła – objawy, przyczyny. leczenie

Jak sobie radzić z objawami opryszczkowego zapalenia gardła u dzieci?

Opryszczkowe zapalenie gardła u dzieci zawsze wymaga konsultacji z lekarzem, który postawi diagnozę, wykluczając inne schorzenia, takie jak angina czy aftoza nawrotowa.

W przypadku gorączki, która początkowo może być bardzo wysoka, zwłaszcza u dorosłych, podaje się leki przeciwgorączkowe takie jak ibuprofen lub paracetamol.

Opryszczkowe zapalenie gardła to choroba wirusowa, dlatego antybiotyk nie jest skuteczny. Niekiedy lekarz może zalecić przyjmowanie środków przeciwzapalnych oraz zwiększających odporność.

Opryszczkowe zapalenie gardła u dzieci często wymaga podawania dodatkowo elektrolitów, które zapobiegają odwodnieniu, jeśli dziecko z powodu ostrego bólu odmawia przyjmowania posiłków i napojów.

Warto stosować także środki miejscowo znieczulające i zmniejszające ból związany z pękającymi pęcherzami. Dobrym rozwiązaniem są także pastylki do ssania, jednak jeśli zmiany pojawiły się na podniebieniu, może to być utrudnione.

W czasie choroby warto wprowadzić dietę płynną lub półpłynną, która nie będzie podrażniała chorego gardła. Warto również zrezygnować z ostrych przypraw oraz zwiększyć ilość produktów zawierających witaminę C, która działa przeciwwirusowo, przyśpiesza gojenie się ranek oraz usprawnia układ odpornościowy.

Przeczytaj również: Angina u dzieci – przyczyny, objawy, przebieg, leczenie