Zapalenie gardła u dzieci – przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie gardła u dziecka – przyczyny

Wirusy mogą odpowiadać nawet za 85 procent zapaleń gardła o różnym przebiegu. Infekcje o etiologii wirusowej najczęściej dotykają małe dzieci, które nie osiągnęły jeszcze wieku szkolnego. Zwykle wiążą się z chorobą przeziębieniową (common cold), wywołaną zakażeniem ryno- i koronawirusami, wirusami RS (respiratory syncytial virus) i paragrypy. Choroba przeziębieniowa na ogół przebiega łagodnie, ale czasem czynniki wirusowe przyczyniają się do rozwoju zapalenia o cięższej postaci i objawach zbliżonych do anginy bakteryjnej.

Za pozostałe przypadki infekcji gardła odpowiadają bakterie, przede wszystkim paciorkowiec beta-hemolizujący z grupy A (Streptococcus pyogenes), który wywołuje anginę paciorkowcową. Rzadziej za zapaleniem stoją paciorkowce beta-hemolizujące z grupy C i G.

Mali pacjenci, którzy zgłaszają się do pediatry z bólem gardła, zwykle cierpią na chorobę zakaźną, w niektórych przypadkach jednak ból gardła świadczy o urazach lub ropniach, jakie utworzyły się w tej lokalizacji.

Sprawdź: Choroby gardła u dzieci – przyczyny, sposoby leczenia

Wirusowe zapalenie gardła u dzieci

Właściwe leczenie zapaleń gardła zależy od prawidłowego rozpoznania czynnika etologicznego infekcji.

Wirusowe zapalenie gardła u dzieci zwykle wywołują patogeny odpowiedzialne za przeziębienie. Choroba objawia się drapaniem, pieczeniem i bólem gardła, który może promieniować do uszu. U chorych występuje kaszel i wyciek wydzieliny z nosa z upośledzeniem jego drożności. Gorączka nie jest wysoka, najczęściej to stan podgorączkowy (do 38 st. C).

Zapaleniu wirusowemu u dzieci towarzyszy złe samopoczucie, bóle mięśni, głowy i brak apetytu związany z problemami z połykaniem. Infekcja może przebiegać z zapaleniem spojówek. W większości przypadków mamy do czynienia z samoograniczającym się stanem zapalnym. Objawy powinny ustąpić w ciągu 10 dni, na ogół mijają wcześniej – po 4-7 dniach.

Jak rozpoznać infekcję bakteryjną u dzieci?

O bakteryjnej etiologii zapalenia gardła świadczy nalot na migdałkach (białawo-żółtawy). Podczas badania u dzieci należy dokładnie obejrzeć całą błonę śluzową pod kątem innych zmian (pęcherzyków, pleśniawek). Na czynnik bakteryjny wskazują także powiększone i tkliwe węzły chłonne podżuchwowe u dziecka. Trzeba mieć na uwadze, że najczęstszymi nosicielami paciorkowców beta-hemolizujących w jamie ustnej są dzieci w wieku od 3 do 14 lat.

Zapaleniom gardła o podłożu bakteryjnym towarzyszy wysoka gorączka – powyżej 38 st. C, charakterystyczny jest także gwałtowny początek choroby oraz brak objawów właściwych dla zakażeń wirusowych (jak kaszel, nieżyt nosa, zapalenie spojówek). Dzieci zazwyczaj skarżą się na silny ból gardła, który wywołuje trudności w połykaniu.

Ostateczne rozpoznanie oraz decyzja o włączeniu antybiotyku powinny opierać się na (dodatnim) wyniku badania bakteriologicznego – szybkiego testu na antygen paciorkowca albo posiewu wymazu z gardła w kierunku S. pyogenes.

Zapalenie gardła u dzieci – leczenie

W zapaleniach gardła o etiologii wirusowej stosuje się leczenie objawowe. Dzieciom zaleca się kilkudniowy odpoczynek w domu i ograniczenie kontaktów z innymi dziećmi. Infekcja paciorkowcowa zwykle wymaga podania antybiotyku – standardowo penicyliny fenoksymetylowej przez 10 dni.

Niewysoką gorączkę, charakterystyczną dla zakażeń wirusowych, można obniżać, stosując tzw. domowe sposoby. Temperaturę ciała pomagają uregulować napary ziołowe (np. z lipy). W przypadku czynnika bakteryjnego rekomenduje się odpowiednie dawki paracetamolu lub ibuprofenu. Ból gardła uśmierzają gotowe preparaty np. z benzydaminą, która działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie, antyseptycznie i miejscowo znieczulająco.

Zobacz też: Ostre zapalenie gardła – przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie gardła u dzieci – zioła i nawadnianie organizmu

Zapalenie gardła łagodzą zioła: szałwia ma właściwości dezynfekujące i przeciwzapalne, tymianek stosuje się do rozrzedzania wydzieliny śluzowej, rumianek – ogranicza stan zapalny i ma działanie przeciwskurczowe. Można zachęcać dzieci do picia naparów ziołowych (co kilka godzin) oraz do płukania nimi gardła.

Choremu dziecku należy podawać jak najwięcej płynów. Nawadnianie jest szczególnie ważne w przypadku wysokiej gorączki (zapobiega odwodnieniu i jego powikłaniom). Nie zaleca się napojów gazowanych, gorących i kwaśnych (dodatkowo podrażniających śluzówkę gardła). Nie wolno zapominać o częstym wietrzeniu pomieszczeń i nawilżaniu powietrza w mieszkaniu.

Nawracające zapalenia gardła u dzieci

Nawracające paciorkowcowe zapalenia gardła u dzieci, które mają ciężki przebieg, mogą być wskazaniem do chirurgicznego wycięcia migdałków podniebiennych. Tonsillektomię rozważa się u pacjentów, którzy przebyli siedem epizodów infekcji o ciężkiej postaci w czasie ostatniego roku, po pięć epizodów rocznie w ciągu dwóch lat albo po trzy epizody w trakcie trzech lat.

Czytaj również: Nieleczona angina – jakie mogą być skutki