Tonsillektomia – wskazania, przebieg i powikłania

Budowa i funkcje migdałków

W skład układu chłonnego gardła wchodzą:

• migdałek gardłowy – pojedyncza wyrośl zlokalizowana na sklepieniu i tylnej ścianie nosogardła,
• migdałki trąbkowe – leżą symetrycznie wokół ujść gardłowych trąbki słuchowej, które łączą gardło z uszami środkowymi,
• migdałki podniebienne – parzyste wyrośla widoczne u każdego z nas po otwarciu jamy ustnej, zlokalizowane między łukami gardłowymi,
• migdałek językowy – leżący na nasadzie języka,
• fałdy trąbkowo-gardłowe, nazywane także pasmami bocznymi, biegnące na tylnej ścianie gardła,
• grudki chłonne rozproszone w błonie śluzowej gardła.

Tkanka chłonna odpowiedzialna jest za procesy odpornościowe organizmu i chroni go przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Jej obecność w gardle stanowi barierę przed penetracją patogenów do dalszych odcinków układu oddechowego i pokarmowego.

Zobacz także: Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych

Wskazania do zabiegu usunięcia migdałków podniebiennych

Tonsillektomia to zabieg polegający na usunięciu migdałków podniebiennych. Podstawowym wskazaniem do usunięcia jest ich przerost. Najczęściej dochodzi do niego na skutek nawracających zapaleń migdałków podniebiennych. Podczas infekcji struktury te mogą się powiększać, ale powinny wrócić do pierwotnego rozmiaru po przechorowaniu zakażenia. Jeśli do zakażeń dochodzi często, migdałki nie mają czasu, by się zmniejszyć, a w ich kryptach zaczynają zalegać drobnoustroje chorobotwórcze, co nie tylko znacząco zwiększa ryzyko nawrotu infekcji gardła, ale także stanowi tzw. ogniska siejące organizmu i może powodować choroby zapalne stawów, nerek czy serca. Ponadto przerost migdałków podniebiennych może skutkować zaburzeniem drożności dróg oddechowych i stać się przyczyną obturacyjnych bezdechów sennych. Ich objawem jest chrapanie, nieregularny oddech podczas snu, poranne bóle głowy i uczucie przewlekłego zmęczenia.

Innym wskazaniem do usunięcia migdałków podniebiennych są nawracające ropnie okołomigdałkowe. Jest to powikłanie anginy, objawiające się silnymi dolegliwościami bólowymi, zwłaszcza po stronie ropnia, bólem ucha, zaburzeniami połykania, oddychania i mowy, a także szczękościskiem.

Jak wygląda zabieg usunięcia migdałków podniebiennych?

Zabieg tonsillektomii można wykonywać zarówno w znieczuleniu miejscowym, jak i ogólnym. Z wiadomych przyczyn to drugie preferowane jest u dzieci, zwłaszcza młodszych. Pamiętajmy jednak, że zabieg wiąże się z utratą pewnej ilości krwi, co nawet dla pacjenta dorosłego może być sporym szokiem, więc coraz więcej klinik i szpitali decyduje się na stosowanie znieczulenia ogólnego także u dorosłych pacjentów.

Sam zabieg polega na nacięciu przedniego łuku gardłowego, po czym następuje wyłuskanie tkanki chłonnej migdałka, a następnie odcina się go przy użyciu specjalnej pętli. Co ważne, ran po usuniętym migdałku nie zszywa się, ze względu na ryzyko zmian mowy i zaburzeń połykania pacjenta. Niemniej rany goją się bardzo szybko.

Zalecenia po zabiegu usunięcia migdałków podniebiennych

W okresie pozabiegowym, ze względu na obecność otwartych ran, które mogą powodować u pacjenta uczucie dyskomfortu i dolegliwości bólowe, niezbędne jest stosowanie leków przeciwbólowych i antybiotyków. Można je przyjmować ogólnoustrojowo (ibuprofen, ketoprofen), jak i miejscowo, np. w postaci aerozoli (benzydamina). Przez pierwszą dobę po operacji nie wolno jeść ani pić, a choremu podaje się kroplówki z substancjami odżywczymi. W drugiej dobie pacjent zaczyna pić chłodne napoje, następnie kolejno wprowadza się żywność, początkowo w postaci papek.

Zaleca się, aby pacjent po zabiegu tonsillektomii pozostał w szpitalu przez 2-3 dni, aby była możliwa szybka reakcja w razie wystąpienia powikłań, takich jak krwawienie. Przez kilka dni od zabiegu należy także powstrzymać się od aktywności fizycznej.

Czytaj: Przerost migdałków u dzieci – przyczyny, metody leczenia

Powikłania po zabiegu tonsillektomii

Zabieg usunięcia migdałków podniebiennych jest zabiegiem rutynowym, ale jak przy każdej interwencji medycznej, mogą wystąpić powikłania. W momencie samego zabiegu najczęściej są to reakcje nadwrażliwości na leki znieczulające, natomiast w okresie pozabiegowym najczęstszym powikłaniem są krwawienia. Mogą one wystąpić zarówno we wczesnym okresie pooperacyjnym, jak i nawet po kilku dniach, kiedy np. podczas przełykania pokarmu dojdzie do przerwania ciągłości świeżo wytworzonej błony śluzowej. Dużo rzadziej zdarza się, że dochodzi do zbliznowacenia rany, co może skutkować zmianą barwy głosu czy utrudnionym połykaniem.

Przeczytaj również: Mukowiscydoza – badania i metody leczenia