Wirusowe zapalenie gardła – ile trwa i jak je leczyć?

Przyczyny i rozwój wirusowego zapalenia gardła

Wirusowe zapalenie gardła – potocznie nazywane ,,przeziębieniem” – przenosi się drogą kropelkową. Do zakażenia dochodzi także poprzez bezpośredni kontakt z wydzieliną z nosa lub gardła chorego, dlatego wirusy łatwo rozprzestrzeniają się w szkołach i przedszkolach (dzieci oblizują zabawki, wymieniają się nimi, dzielą się sztućcami, poduszkami etc.). Co więcej, układ immunologiczny dzieci nie jest jeszcze w pełni dojrzały, stąd też wirusowe zapalenie gardła najczęściej rozwija się u pacjentów między 4. a 7. rokiem życia (chociaż to choroba często spotykana także i w innych grupach wiekowych). Najwięcej przypadków odnotowuje się od września do kwietnia, kiedy poziom odporności spada – warto zaznaczyć, że to zjawisko fizjologiczne, niezwiązane z niedoborami odporności wynikającymi ze stanów chorobowych.

Jak to zostało wspomniane, za przeziębienie może odpowiadać nawet ponad 200 różnych wirusów. U dorosłych pacjentów do choroby najczęściej przyczyniają się:

• adenowirusy,
• rynowirusy,
• enterowirusy,
• wirusy grypy,
• paragrypy,
• cytomegalii,
• opryszczki.

Przebieg i objawy wirusowego zapalenia gardła

Gdy wirusy wnikną do jamy nosowo-gardłowej, prowadzą do uszkodzeń nabłonka, co aktywizuje komórki odpornościowe do wydzielania mediatorów zapalenia. Kiedy naczynia rozszerzają się i zwiększają przepuszczalność, pojawiają się charakterystyczne objawy, jak zaczerwienienie, ból i obrzęk błony śluzowej gardła. Dochodzi do nadmiernej produkcji wydzieliny. Co ważne, proces zapalny w infekcji wirusowej zwykle nie ogranicza się do śluzówki gardła, ale rozprzestrzenia się też na migdałki podniebienne i błonę śluzową nosa

Stan zapalny z reguły rozwija się kilka dni po zakażeniu. Charakterystycznym symptomem wirusowego zapalenia gardła jest wspomniany już ból, nieraz bardzo dokuczliwy, który wywołuje problemy z przełykaniem. Obrzęk błony śluzowej wiąże się z uczuciem ciała obcego w gardle. Pojawia się katar (z upośledzeniem drożności nosa), czasem kaszel (zwykle suchy). Co więcej, błona śluzowa gardła pokrywa się śluzową wydzieliną, staje się rozpulchniona i zaczerwieniona. Pacjentom doskwiera gorączka, ewentualnie stan podgorączkowy. Chorzy skarżą się też na objawy ogólnoustrojowe, jak osłabienie, dreszcze, bóle głowy, mięśni.

Ile trwa wirusowe zapalenie gardła? To choroba samoograniczająca się – u dorosłych pacjentów objawy powinny ustąpić po upływie około tygodnia (u dzieci mogą utrzymywać się nieco dłużej).

Infekcje gardła latem – czy wtedy też możemy się ich spodziewać?

Zwiększoną liczbę zachorowań na infekcje gardła odnotowuje się przede wszystkim we wspomnianych już okresach jesiennym, zimowym i wiosennym. Sprzyjają temu lekko dodatnie temperatury, które stanowią optimum dla rozwoju drobnoustrojów i ich namnażania. Przy silnie ujemnych temperaturach występujących zimą, patogeny w większości umierają, co skutkuje spadkiem liczby zakażeń.

Co jednak dzieje się latem? Istnieje przekonanie, że w okresie letnim infekcjom gardła i migdałków podniebiennych sprzyja spożywanie lodów i zimnych napojów. To jednak mit, ponieważ nie udowodniono, aby miało to wpływ na wzrost częstości zachorowań. Przyczyną infekcji są wirusy, które muszą w jakiś sposób trafić do naszych dróg oddechowych. Spożywanie lodów czy napojów raczej nie jest drogą ich rozprzestrzeniania się – paradoksalnie może wręcz przynieść ulgęosobom, które na infekcje gardła już cierpią. Stanowią zimny okład na gardło, chociaż chwilowo łagodzący dolegliwości bólowe.

Wirusowe zapalenie gardła – leczenie

Leczenie infekcji wirusowych polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów choroby. Pacjentom zaleca się leki zwalczające dolegliwości bólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe (np. paracetamol, ibuprofen). Ulgę przynoszą też spraye i tabletki na gardło, które łagodzą ból, podrażnienie i przyspieszają regenerację nabłonka. Tego typu środki – stworzone np. na bazie benzydaminy – znieczulają błony śluzowe, miejscowo odkażają i uśmierzają uczucie drapania w gardle. Chorzy powinni leżeć w łóżku, unikać wysiłku fizycznego i dużo pić (szczególnie, gdy wystąpi gorączka). Symptomy łagodzą także płyny do płukania gardła (np. ziołowe) i inhalacje parowe (szałwia, rumianek, tymianek). Skuteczne okazują się też środki immunomodulujące, które korzystnie wpływają na odpowiedź immunologiczną ustroju przeciw patogenom (intensyfikują ją). Aktywizują komórki układu odpornościowego i pobudzają takie elementy krwi, jak np. leukocyty (krwinki białe), do wydzielania substancji przeciwwirusowych.

Co ważne, nie należy przepisywać antybiotyków w każdym przypadku zapalenia gardła, ponieważ nie usuwają wirusów z organizmu i nie można przy ich pomocy prowadzić skutecznej terapii tego typu infekcji. Bezpodstawne stosowanie antybiotyków może wywołać dodatkowe problemy zdrowotne, m.in. zmiany fizjologicznej flory bakteryjnej jamy ustnej, które sprzyjają namnażaniu grzybów patogennych. Gdy jednak w przebiegu zapaleń wirusowych dojdzie do nadkażeń bakteryjnych, wdrożenie kuracji antybiotykowej ma medyczne uzasadnienie.

Prewencja zakażeń – jak zapobiegać infekcjom gardła?

• Należy przede wszystkim unikać kontaktu z osobami chorymi, co w okresach jesiennym czy zimowym może być nie lada wyczynem.
• Warto stosować maski ochronne – zarówno w czasie kontaktu z osobami wykazującymi objawy wirusowego zapalenia gardła, jak i w czasie własnej infekcji (być może uda nam się uchronić innych przed zakażeniem od nas).
• Nie zapominajmy o regularnym odpoczynku i wysypianiu się.
• Dbajmy o higienę, w tym częste i dokładne mycie rąk.
• Postawmy na dietę wspomagającą odrponość – włączmy do niej spore ilości warzyw i owoców, które stanowią bogate źródło witamin. Oczywiście, możemy wspomóc się także gotowymi preparatami witaminowymi, choć należy zaznaczyć, że składniki odżywcze z pożywienia są na ogół dużo lepiej przyswajalne.
• Sięgnijmy po środki ziołowe – np. wyciąg z jeżówki czy bzu czarnego, które mają działanie immunostymulujące.

Zobacz również: Szary nalot na migdałkach – co oznacza?