Co wywołuje drapanie w gardle? Pokonaj nieprzyjemny objaw

Przyczyny drapania w gardle

W przebiegu infekcji wirusowej uszkodzeniu ulega nabłonek dróg oddechowych, dochodzi do przekrwienia, obrzęku śluzówki gardła i krtani. Chorzy skarżą się na uczucie suchości i drapanie w gardle, czasem pojawia się też nieprzyjemne swędzenie. Zdarza się, że dolegliwości utrzymują się nawet kilka tygodni po ustąpieniu stanu zapalnego, ponieważ regeneracja nabłonka jest procesem długotrwałym.

Warto nadmienić, że problem wywołują nie tylko infekcje na tle wirusowym (chociaż najczęściej) – nieraz przyczyniają się do niego również zapalenia o podłożu bakteryjnym. Owo różnicowanie przyczyny choroby jest niezwykle istotne, bo wiąże się z innym rodzajem leczenia. Infekcje wirusowe poddajemy terapii objawowej, zaś bakteryjne leczymy przyczynowo, czyli antybiotykami.

Drapanie w gardle – czy to przez pracę?

Opisywana tu przypadłość często dotyka osoby pracujące głosem, co wiąże się z nieustannym przeciążaniem krtani i fałdów głosowych (potocznie nazywanych strunami głosowymi). Pacjenci, którzy z racji wykonywanego zawodu muszą dużo, głośno mówić, czasem krzyczeć lub śpiewać, najczęściej cierpią z powodu suchości oraz drapania w gardle. Mogą towarzyszyć im także: chrypka (okresowa lub stała), okresowy bezgłos, a w długofalowej konsekwencji zmiana barwy, wysokości głosu, szybsze jego męczenie się oraz zmiany, np. w postaci polipów.

Szczególnie narażone na to grupy zawodowe w Polsce to nauczyciele i inne osoby pracujące w zakresie edukacji/pedagogiki, a także piosenkarze, konferansjerzy, dziennikarze, aktorzy. Co ciekawe, zwykle choroby zawodowe związane z problemami głosowymi dotyczą kobiet (stanowią nawet 85 proc. opisywanej tu grupy).

Drapanie w gardle – alergia

Przyczyną drapania w gardle może być też alergia, która głównie kojarzy się z nieżytem nosa. Nie wszystkie alergeny zatrzymują się jednak w obrębie jego śluzówki – mogą przemieszczać się do niższych partii dróg oddechowych (z gardłem na czele) i tym samym powodować drażnienie kolejnych organów. Co więcej, drapanie w gardle, potrzebę odchrząkiwania czy suchy kaszelmoże nasilać też spływająca po tylnej ścianie gardła wydzielina, która jest niemalże nieodłączną towarzyszką alergicznego nieżytu nosa.

Jeżeli obserwujesz u siebie tego typu objawy – katar, kichanie, wodnisty wyciek z nosa, a do tego drapanie w gardle – nie występuje zaś gorączka ani zmiany ropne, skonsultuj problem z lekarzem właśnie w kierunku alergii. W celu jej potwierdzenia mogą być potrzebne dodatkowe testy.

Inne możliwe przyczyny drapania w gardle

Z problemem drapania w gardle borykają się osoby, które przebywają w klimatyzowanych lub ogrzewanych pomieszczeniach. Znajdujące się w nich powietrze jest zazwyczaj przesuszone, co wywołuje również przesuszenie śluzówki górnych dróg oddechowych (optymalny dla nas poziom wilgotności powietrza wynosi 45-65 proc.).

Niedyspozycja może wiązać się również z przyjmowaniem niektórych leków, chociaż w tym przypadku częściej pacjenci mierzą się z poczuciem nadmiernej suchości (np. w trakcie kuracji lekami antydepresyjnymi czy antyhistaminowymi). Na drapanie w gardle silnie wpływają zaś nikotyna i dym tytoniowy, które prowadzą do uszkodzeń nabłonka dróg oddechowych i dysfunkcji rzęsek, znajdujących się na błonie śluzowej gardła. Warto przypomnieć, że palenie tytoniu może wywołać też wiele znacznie groźniejszych schorzeń, w tym nowotwór płuc czy jamy ustnej.

Jak łagodzić problemy z gardłem?

Dużą ulgę – nie tylko w problemie drapania w gardle, lecz także suchości, zaczerwienienia, obrzęku, bólu – przynoszą dostępne bez recepty pastylki do ssania, aerozole czy roztwory do płukania. Jednym z pomocnych w tym zakresie składników jest benzydamina, która działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo oraz odkażająco. Sprawdzi się przede wszystkim w problemach gardłowych, u których podłoża znajduje się infekcja.

Wsparcie w łagodzeniu przesuszenia i drapania w gardle niosą też domowe sposoby, które pomogą nawilżyć śluzówkę dróg oddechowych:

• ulgę przynoszą np. inhalacje z soli fizjologicznej;
• w celu zwiększenia wilgotności powietrza, warto stosować nawilżacze powietrza albo rozwieszać na kaloryferach mokre ręczniki;
• można przyrządzać mikstury na bazie mleka z miodem, sok z buraków czy różnego rodzaju syropy, np. czosnkowy lub cebulowy;
• pomagają płukanki gardła z roztworu soli kuchennej lub sody oczyszczonej;
• napary z czarnego bzu, rumianku, tymianku, szałwii lub innych ziół można zaaplikować w formie napoju, płukanki na gardło lub inhalacji;
• błony śluzowe fantastycznie nawilża siemię lniane – zaparzone nadaje się do popijania drobnymi łykami lub płukanek.

Profilaktyka – jak ustrzec się przed drapaniem w gardle?

Jeżeli za poczucie nadmiernej suchości i drapania w gardle odpowiada palenie papierosów (zarówno czynne, jak i bierne), konieczne będzie jego rzucenie, a przynajmniej ograniczenie.Pomocne są w tym zakresie także rozwiązania prawne. Dane jasno wskazują, że po wprowadzeniu zakazu palenia w punktach gastronomiczno-rozrywkowych osoby, które w nich pracujące, zaczęły rzadziej skarżyć się na drapanie w gardle, suchy kaszel, duszności, a także podrażnienia oczu i nosa.

Jeśli zaś chodzi o nauczycieli i inne grupy zawodowe narażone na przeciążenie narządu głosu, warto w ich przypadku odpowiednio planować rozkład zajęć – nie pracować ciągiem zbyt wielu godzin lekcyjnych (maksymalnie 3-5), tylko dać odpocząć głosowi, popijając w tym czasie nawilżające śluzówkę płyny (ciepłe napary ziołowe, wodę z miodem, napar z siemienia lnianego etc.). Ważne są też warunki pracy, np. hałas podczas zajęć, który wymusza głośniejsze mówienie – jeśli jest możliwość używania mikrofonu, warto na niego postawić.

• W celu prewencji przeziębienia (lub zakażeń bakteryjnych górnych dróg oddechowych), które niemalże nieodłącznie wiąże się z drapaniem w gardle, należy unikać kontaktu z osobami chorymi. Jeśli zaś sami wykazujemy objawy infekcji, również powinniśmy pozostać w domu lub zakładać maseczkę, która chociaż odrobinę ograniczy rozprzestrzenianie się patogenów na innych. Myjmy też dokładnie i często ręce, ponieważ to właśnie na nich przenosi się wiele chorobotwórczych drobnoustrojów – higiena to podstawa naszego zdrowia, a w tym zmniejszenia ryzyka drapania w gardle oraz innych podobnych objawów.

• Krause, M. Kustroń, A., Ocena ryzyka zawodowego związanego z wysiłkiem głosowym na przykładzie nauczycieli w szkole średniej, Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach, Nr 1(7)/2011, s. 68-81 [dostęp: 18.02.2020]
• Polańska, K., Hanke, W., Konieczko, K., Wpływ rozwiązań legislacyjnych ograniczających bierną ekspozycję na dym tytoniowy w miejscu pracy na częstość występowania schorzeń układu oddechowego wśród pracowników lokali gastronomiczno-rozrywkowych – przegląd badań epidemiologicznych, Medycyna Pracy 2011;62(3):297–308 [dostęp: 18.02.2020]