Ból gardła podczas przełykania

Ból gardła podczas przełykania – przyczyny

Ból gardła podczas przełykania może mieć różne natężenie i charakter. Z reguły to pierwszy symptom schorzeń zakaźnych, zwłaszcza, gdy występuje wraz z innymi objawami, np. uczuciem suchości, drapania, pieczenia swędzenia czy kłucia w gardle. W wielu przypadkach utrudnia przyjmowanie pokarmów, płynów, nawet oddychanie.

Do ostrych dolegliwości bólowych ze strony gardła, które nasilają się przy przełykaniu śliny, przyczyniają się czynniki infekcyjne: najczęściej wirusowe, rzadziej bakteryjne. Za stany zapalne o etiologii wirusowej odpowiadają m.in. rynowirusy, adenowirusy, enterowirusy, a także wirus Epsteina-Barr, który wywołuje mononukleozę zakaźną. Do zapaleń o podłożu bakteryjnym na ogół prowadzą paciorkowce β-hemolizujące grupy A (Streptococcus pyogenes), które atakują przede wszystkim dzieci i nastolatki (najwięcej zachorowań stwierdza się między 5 do 15. rokiem życia).

Zdarza się, że dolegliwość wiąże się z urazami bony śluzowej gardła wywołanymi przez ciało obce albo poparzenia (również chemiczne). Czasem ból towarzyszący przełykaniu może wskazywać na procesy patologiczne, jakie toczą się w pobliżu (np. ropnie).

Wirusowe infekcje gardła

Wirusowa infekcja gardła manifestuje się stanem podgorączkowym i przekrwioną, żywoczerwoną śluzówką gardła, podniebienia miękkiego i migdałków podniebiennych. Pojawia się nieżyt nosa, ból gardła, a na błonie śluzowej jamy ustnej rozwijają się owrzodzenia. Objawom towarzyszy obniżona kondycja fizyczna i psychiczna. W niektórych przypadkach powiększają się okoliczne węzły chłonne.

Szczególnym rodzajem zakażenia o etiologii wirusowej jest mononukleoza zakaźna, spowodowana zakażeniem wirusem Epsteina-Barr (EBV). Często diagnozuje się ją u dzieci i młodzieży. Patogen przenosi się w trakcie bliskich kontaktów (przez ślinę), stąd potoczna nazwa infekcji – „choroba pocałunków”. Mononukleoza zakaźna przebiega z wysoką gorączką (nawet powyżej 40 st. C), powiększonymi węzłami chłonnymi szyi i migdałkami gardłowymi, które pokrywają białawe naloty. U niektórych pacjentów stwierdza się powiększenie wątroby i śledziony.

Przeczytaj także: Zapalenie gardła – przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Etiologia bakteryjna i grzybicza

Bakteryjne zapalenie gardła objawia się silnym bólem gardła, który intensyfikuje się przy przełykaniu, a także wysoką gorączką z bólami głowy, dreszczami i powiększonymi węzłami chłonnymi. Błona śluzowa gardła i podniebienia miękkiego jest przekrwiona, ciemnoczerwona, mogą wystąpić ropne czopy na migdałkach. Choroba zaczyna się nagle i wiąże z uciążliwymi dolegliwościami. Do najczęstszych patogenów bakteryjnych infekcji gardła należy paciorkowiec Streptococcus pyogenes.

Angina Plauta-Vincenta to choroba bakteryjna, która przebiega z charakterystycznymi głębokimi, szarawymi owrzodzeniami migdałków podniebiennych oraz bolesnymi i obrzmiałymi węzłami chłonnymi okolicy kąta żuchwy. Z ust wydobywa się przykry, „zgniły” zapach. Objawy ogólne są nieznaczne: zwykle stan podgorączkowy i stosunkowo dobre samopoczucie. Jednak owrzodzenie może utrzymywać się do 4 tygodni. Zapalenie prawdopodobnie wywołują bakterie. W wymazach z owrzodzeń izoluje się specyficzną odmianę krętków, które, jak się przypuszcza, tworzą układ symbiotyczny z wrzecionowcami.

Ból gardła w trakcie przełykania oznacza również zapalenie grzybicze – cierpią na nie m.in. pacjenci z cukrzycą i po długotrwałej antybiotykoterapii. Choroba objawia się przekrwioną błoną śluzową gardła z białawymi nalotami.

Ból prowadzący do trudności w przełykaniu może świadczyć o rozwoju ropnia okołomigdałkowego (z reguły powikłanie anginy). Przebiega z jednostronnym obrzękiem twarzy, szczękościskiem i nieprzyjemnym zapachem z ust.

Zobacz także: Bakteryjne zapalenie gardła

Leczenie objawowe i przyczynowe

Wirusowe infekcje gardła bez nadkażeń bakteryjnych (w tym mononukleozę zakaźną) leczy się objawowo. Podaje się niesteroidowe leki przeciwzapalne i miejscowe leki o działaniu przeciwzapalnym, antyseptycznym i miejscowo znieczulającym (chlorowodorek benzydaminy). Nie wolno zapominać o odpowiednim nawilżaniu powietrza w pomieszczeniach, w których przebywa chory (mokre ręczniki na kaloryferach, nawilżacze). Zaleca się inhalacje parą wodną, płukanie gardła roztworem soli, picie ciepłych naparów ziołowych (np. rumianku).

Anginę paciorkowcową leczy się objawowo (jak wyżej) i przyczynowo – antybiotykiem (zwykle beta-laktamowym). Należy nawadniać organizm pacjenta (zwłaszcza przy wysokiej gorączce). W przypadku anginy Plauta-Vincenta zaleca się antybiotyki (penicyliny, metronidazol) oraz łagodzenie dolegliwości. Infekcje gardła o etiologii grzybiczej również wymagają uśmierzania objawów i podania leków przeciwgrzybiczych. W leczeniu zachowawczym ropnia okołomigdałkowego stosuje się antybiotyki (drogą dożylną), często terapię poszerza się o zabieg chirurgiczny (nacięcie i drenaż ropnia).

Czytaj więcej: Skuteczne sposoby na ból gardła