Powikłania po grypie – na co musisz uważać?

Grypa – zakażenie i objawy

Do zakażenia wirusem grypy dochodzi drogą kropelkową lub poprzez bezpośredni kontakt z patogenem. Okres wylęgania choroby wynosi 2-3 dni. Leczenie infekcji, z którą nie wiążą się powikłania, trwa około 7 dni, jednak osłabienie organizmu utrzymuje się dłużej. Powikłania po grypie zwykle pojawiają się w 1-2 tygodniu choroby i najczęściej dotykają pacjentów z osłabionym systemem odpornościowym, osoby starsze i małe dzieci.

Początek choroby przebiega z dreszczami, które towarzyszą wysokiej temperaturze ciała (38-40˚C, czasem nawet 41˚C). Chorzy skarżą się także na następujące objawy grypy:

• bóle kostno-mięśniowe,
• ból gardła,
• kaszel,
• bóle w klatce piersiowej,
• senność, zmęczenie,
• brak apetytu, czasami bóle brzucha, nudności i inne objawe ze strony układu pokarmowego (częściej u dzieci niż dorosłych),
• w pewnych przypadkach występują też krwawienia z nosa.

Powikłania po grypie – czy to ostre zapalenie oskrzeli?

Choroba objawia się przede wszystkim kaszlem – początkowo suchym, który z czasem zamienia się w mokry (z odkrztuszaniem wydzieliny). Zapaleniu oskrzeli towarzyszą gorączka i ogólne złe samopoczucie. Niektórzy pacjenci cierpią też z powodu duszności.

Co ważne, ostre zapalenie oskrzeli leczy się głównie objawowo. Pacjentom podaje się leki przeciwgorączkowe (gdy temperatura wzrośnie pow. 38˚C), środki hamujące odruch kaszlowy (kaszel suchy) i ułatwiające odkrztuszanie wydzieliny (kaszel mokry). Chorym zaleca się nawadnianie organizmu oraz odpoczynek w łóżku – w ciepłym, ale przewietrzonym pomieszczeniu o odpowiedniej wilgotności powietrza (optymalny poziom to 45-65 proc.).

Powikłania po grypie – co wskazuje na zapalenie płuc?

Zapalenie płuc, jako powikłanie po grypie, najczęściej rozwija się nagle i objawia gorączką, której towarzyszą dreszcze. Chorzy cierpią z powodu kaszlu – najpierw suchego, a następnie mokrego z odkrztuszaniem ropnej plwociny. Pojawiają się też bóle w klatce piersiowej, które nasilają się podczas głębokiego oddychania i wspomnianego już kaszlu. Pacjenci skarżą się na poty i ogólne złe samopoczucie.

Zapalenie płuc, za które odpowiadają wirusy grypy, zwykle leczy się objawowo, przy pomocy leków przeciwgorączkowych oraz środków ułatwiających odkrztuszanie wydzieliny. Pomaga również oklepywanie pleców chorego. Pacjenci z zapaleniem płuc powinni przyjmować dużo płynów, by nie doprowadzić do niebezpiecznego odwodnienia organizmu. Kiedy za wirusami do organizmu wnikną bakterie, ordynuje się antybiotykoterapię. Co istotne, niekiedy choroba może przybrać ciężki przebieg i zagrażać życiu. W takich przypadkach konieczna jest hospitalizacja – z zapaleniem płuc nie ma żartów!

Powikłania po grypie – uwaga na zapalenie ucha środkowego!

Przy ostrym stanie zapalnym opuchnięta śluzówka ucha ogranicza odpływ wydzieliny śluzowej lub śluzowo-ropnej, która zaczyna zalegać w uchu środkowym. Choroba często rozwija się w wyniku ostrej infekcji nosogardła. Pacjentom doskwierają:

• ból,
• wysoka temperatura ciała,
• tymczasowe pogorszenie słuchu.

Niekiedy zapalenie ucha prowadzi do samoistnego przedziurawienia błony bębenkowej i wycieku ropy z ucha. Nieleczone zakażenie może skutkować trwałym osłabieniem słuchu oraz zapaleniem mózgu i nerwu twarzowego.

Infekcję wywołaną przez wirusy leczy się objawowo, podając środki przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Dolegliwości pomagają uśmierzyć okłady (ciepłe i suche). W sytuacji, gdy w ślad za wirusami wnikną bakterie, zaleca się antybiotyk. W niektórych przypadkach stosuje się paracentezę (nacięcie błony bębenkowej), w celu umożliwienia odpływu ropy. Zabieg przynosi znaczną ulgę pacjentowi i przyspiesza proces zdrowienia.

Powikłania po grypie – jak leczyć zapalenie zatok?

Zapalenie zatok jest stosunkowo częstym powikłaniem grypy lub innych zakażeń dróg oddechowych. Pacjenci ze skłonnością do tej choroby (np. alergicy albo osoby z wadliwą budową nosa) powinni szczególnie starannie leczyć wszelkie infekcje.

Zapalenie zatok przebiega z tępym bólem okolic czoła i nosa, który nasila się przy pochylaniu głowy. Schorzenie objawia się gorączką, złym samopoczuciem i zatkanym nosem. Przyczyną tego jest utrzymujący się obrzęk śluzówki nosa, który blokuje ujścia zatok. W konsekwencji gromadzi się w nich śluz, w którym mogą namnażać się chorobotwórcze bakterie, co prowadzi do zakażenia i rozwoju stanu zapalnego.

W leczeniu stosuje się sól fizjologiczną – zarówno pod postacią płukanki zatok, jak i inhalacji. Pomagają też napary z majeranku i ciepłe, suche okłady na czoło oraz policzki. Jeśli do infekcji wirusowej dołączą bakterie, zaleca się antybiotyk. Co ważne, zapalenie zatok przynosowych wymaga konsultacji laryngologicznej. W pewnych przypadkach wykonuje się punkcję chorej zatoki, co ułatwia usuwanie nagromadzonej wydzieliny i umożliwia podanie leków bezpośrednio do światła zatoki – o tym jednak decyduje specjalista.

Powikłania po grypie – jak objawia się zapalenie mięśnia sercowego?

Jeśli u pacjentów, którzy przed chwilą zmagali się z infekcją górnych lub dolnych dróg oddechowych (np. opisywaną tu grypą), wystąpią takie objawy, jak:

• nieregularne lub przyspieszone bicie serca,
• duszność spoczynkowa,
• duszność wysiłkowa – szybkie męczenie się nawet po niewielkim wysiłku,
• ból w klatce piersiowej,

warto poddać ich diagnostyce w kierunku zapalenia mięśnia sercowego, które może wystąpić nawet u młodych osób, dotąd nieleczonych na schorzenia układu sercowo-naczyniowego.

To choroba, która może mieć postać łagodną i nie pozostawić w przyszłości żadnych skutków, lecz może też przebiegać bardzo poważnie i w konsekwencji przynieść skrajną niewydolność serca. Leczenie zależy od intensywności objawów, obszaru mięśnia sercowego, jaki został objęty procesem zapalnym, jak i konkretnej przyczyny (zwykle źródłem choroby są wirusy, lecz mogą być to także bakterie atypowe, grzyby, pasożyty czy schorzenia autoimmunologiczne). Podstawowa terapia opiera się na łagodzeniu symptomów, co przede wszystkim wiąże się ze znacznym ograniczeniem aktywności i odpoczynkiem.

Powikłania po grypie – czym jest zespół Guillaina-Barrégo?

GBS – ang. Guillain-Barré syndrome – jest schorzeniem nerwowo-mięśniowym, powoduje osłabienie i wiotkość mięśni. Pacjenci zgłaszają liczne bóle, obejmujące przede wszystkim dolne kończyny. Zdarza się również, że zajęte zostają nerwy czaszkowe oraz współistnieją inne schorzenia, co koniec końców może prowadzić do niewydolności oddechowej, która jest zagrażająca nie tylko zdrowiu, lecz także życiu pacjenta.

Zespół Guillaina-Barrégoest jest chorobą dotykającą zarówno dzieci, jak i dorosłych, choć na szczęście zdarza się rzadko (około 1,2–2,3/100 000 osób rocznie). Ma podłoże autoimmunizacyjne, a jak wskazują obserwacje badaczy, często – w około 75 proc. przypadków GBS – wystąpienie objawów poprzedzają infekcje układu pokarmowego lub właśnie dróg oddechowych, co warunkuje go jako jedno z możliwych powikłań po grypie.

Inne powikłania po grypie i profilaktyka

Możliwych powikłań po grypie jest co najmniej kilkadziesiąt. Poza wymienionymi wyżej należy wspomnieć także o:

• możliwości odrzucenia przeszczepu,
• zaostrzeniu astmy,
• psychozie lub uaktywnieniu schizofrenii,
• nasileniu napadów padaczkowych,
• zespole Reye’a,
• wylewie podpajęczynówkowym,
• poinfekcyjnym zapaleniu mózgu i opon mózgowych,
• zapaleniu rdzenia kręgowego,
• pogrypowym kłębuszkowym zapaleniu nerek
• i innych

Warto o tym pamiętać nie tyle ze względu na potęgowanie lęku, co na wzmożenie uważności na ewentualne niepokojące objawy, a także zaostrzenie prewencji samej grypy. Wysoką skuteczność wykazują w tym szczepienia, które Komitet Doradczy ds. Szczepień Ochronnych (ACIP) w USA poleca przeprowadzać rutynowo u wszystkich powyżej 6. miesiąca życia aż do okresu późnej starości. Co ważne, wirusy na tyle często ulegają zmianom, że szczepienia przeciwko grypie należy każdego roku aktualizować.

Jeśli zaś chodzi o powikłania – jeżeli już zachorowaliśmy, dopilnujmy całkowitego wyleczenia. Trzymajmy się wskazówek specjalistów i nawet gdy nasz stan ulegnie szybkiej, zadowalającej poprawie, kontynuujmy aplikowanie leków tak długo, jak zalecił to lekarz.

• Brydak, L. B., Grypa chorobą rodziny, Family Medicine & Primary Care Review 2011, 13, 2: 281–286 [dostęp: 20.02.2020] http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-073a4a84-e4a4-4613-8118-86d3bca66697/c/44_P.pdf
• Hallmann-Szelińska, E., Bednarska, K., Brydak, L. B., Grypa u dzieci do 14 roku życia w Polsce, Problemy Higieny i Epidemiologii 2015, 96(3): 535-539 [dostęp: 20.02.2020] http://phie.pl/pdf/phe-2015/phe-2015-3-535.pdf
• Kopyta, I., Domaradzka, E., Zespół Guillain-Barré u dzieci hospitalizowanych na Oddziale Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego w latach 2011–2014, Neurologia Dziecięca 2016; 25, 50: 53-59 [dostęp: 20.02.2020] https://neurologia-dziecieca.pl/neurologia_50-53-59.pdf
• Szpotowicz, A., Gorczyca-Michta, I., Krzciuk, M., Wożakowska-Kapłon, B., Zapalenie mięśnia sercowego jako groźne powikłanie infekcji dróg oddechowych, Folia Cardiologica 2017 tom 12, nr 2, s. 208–210 [dostęp: 20.02.2020] https://journals.viamedica.pl/folia_cardiologica/article/view/FC.2017.0032/38229