06 grudnia 2024

Co robić, gdy boli gardło?

Ból gardła to powszechny problem zdrowotny, który może wynikać z wielu różnych przyczyn – od wirusowego przeziębienia po bakteryjne zapalenie migdałków. Chociaż większość przypadków bólu gardła ustępuje samoistnie po kilku dniach, niektóre objawy mogą świadczyć o poważniejszych problemach zdrowotnych, które wymagają interwencji medycznej. Zignorowanie niepokojących symptomów może prowadzić do powikłań, dlatego warto wiedzieć jakie mogą być przyczyny i konsekwencje bólu gardła¹.

Silny ból gardła i długotrwałe objawy

Ból, który jest na tyle intensywny, że utrudnia codzienne czynności, takie jak przełykanie, jedzenie czy mówienie, może świadczyć o poważniejszej infekcji bakteryjnej, np. anginie paciorkowcowej. To schorzenie może wymagać leczenia antybiotykami. Nieleczone zakażenie paciorkowcami jest związane z nieco większym ryzykiem powikłań, takich jak gorączka reumatyczna lub ropień okołomigdałkowy².

Gorączka powyżej 38°C

Gorączka to naturalna reakcja organizmu na infekcję. Wysoka gorączka powyżej 38°C, w połączeniu z silnym bólem gardła (obecnym również podczas przełykania) i bólem głowy, może wskazywać na bakteryjne zapalenie gardła, takie jak angina paciorkowcowa. W przypadku nasilania się objawów, wysokiej gorączki, wątpliwości związanych ze stanem zdrowia, konieczna jest wizyta u lekarza, który może postawić diagnozę i wdrożyć odpowiednie leczenie lub zlecić badania diagnostyczne, takie jak wymaz z gardła, aby potwierdzić obecność bakterii².

Biały, ropny nalot na migdałkach

Jednym z charakterystycznych objawów infekcji bakteryjnej gardła, zwłaszcza anginy paciorkowcowej, jest pojawienie się białego nalotu na migdałkach, spowodowanego osadzaniem się na nich ropnej wydzieliny. Ten objaw, często towarzyszący silnemu bólowi gardła i bardzo rzadko przebiega bez gorączki, powinien skłonić pacjenta do jak najszybszej wizyty  u lekarza. Angina paciorkowcowa może prowadzić do poważnych powikłań, dlatego wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie antybiotykami są kluczowe.

Powiększone węzły chłonne

Powiększone i bolesne węzły chłonne w okolicach szyi są częstym objawem infekcji górnych dróg oddechowych, zarówno bakteryjnych, jak i wirusowych. Choroby infekcyjne powodują powiększenie węzłów chłonnych leżących najbliżej okolicy zajętej chorobą, są one zwykle bolesne i czasem może towarzyszyć im zaczerwienieni skóry w okolicy węzłów. Podczas wizyty u lekarza zawsze warto zwrócić uwagę na pojawienie się takiego objawu i zapytać o ocenę węzłów chłonnych, lekarz w razie potrzeby może również zlecić wykonanie dodatkowych badań.

Trudności z oddychaniem lub przełykaniem

Jeśli ból gardła utrudnia oddychanie lub przełykanie, może to być objaw powikłania anginy , takiego jak ropień okołomigdałkowy. Taki ropień jest nagromadzeniem ropy, który tworzy się  w okolicy migdałków i może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, konieczna może okazać się hospitalizacja w celu usunięcia ropnia. W każdym przypadku pojawienia się duszności, bólu, ucisku w klatce piersiowej niezbędna jest natychmiastowa konsultacja lekarska, a często również hospitalizacja.

Objawy towarzyszące u dzieci

Ból gardła u dzieci jest najczęściej wywoływany przez bakterie., rodzice powinni być szczególnie czujni na objawy takie jak wysoka gorączka, wysypka, brak apetytu, drażliwość lub trudności z oddychaniem. W przypadku każdej wątpliwości dotyczącej stanu zdrowia pomocna będzie konsultacja z pediatrą. Wczesna interwencja lekarska, odpowiednia diagnostyka i wdrożenie prawidłowej strategii terapeutycznej u dzieci jest kluczowe dla uniknięcia groźnych powikłań.

Brak poprawy po leczeniu domowym

Większość objawów infekcji gardła u dorosłych ustępuje po kilku dniach samoistnie, zwłaszcza przy odpowiedniej opiece domowej, takiej jak nawadnianie organizmu, odpoczynek i stosowanie leków przeciwbólowych czy przeciwgorączkowych¹⁰. Jeśli jednak w trakcie leczenia domowego nie ma poprawy lub objawy nasilają się, warto skonsultować się z lekarzem.

Antybiotyki – kiedy i dlaczego są potrzebne?

Antybiotyki to jedno z najważniejszych narzędzi w walce z bakteryjnymi infekcjami, jednak ich stosowanie wymaga rozsądnego podejścia. Nadużywanie antybiotyków może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak rozwój oporności bakterii na antybiotyki.

Antybiotyki a infekcje bakteryjne

Antybiotyki są skuteczne jedynie w przypadku infekcji bakteryjnych, takich jak:

Angina paciorkowcowa (wywołana przez paciorkowce z grupy A)
Bakteryjne zapalenie migdałków
Zapalenie płuc wywołane przez bakterie
Bakteryjne zakażenia układu moczowego
Bakteryjne zapalenie ucha

Infekcje bakteryjne wymagają leczenia antybiotykami, aby skutecznie zwalczyć bakterie  i zapobiec powikłaniom. W przypadku bólu gardła wywołanego przez bakterie, zastosowanie antybiotyków może skrócić czas trwania choroby i złagodzić objawy, a także zmniejszyć ryzyko powikłań, takich jak gorączka reumatyczna³.

Dlaczego antybiotyki są potrzebne?

Antybiotyki zwalczają bakterie, uniemożliwiając im namnażanie się i rozprzestrzenianie  w organizmie. Są one niezbędne w sytuacjach, gdy organizm nie jest w stanie samodzielnie zwalczyć infekcji, co może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. Najważniejsze korzyści ze stosowania antybiotyków to:

Zapobieganie powikłaniom – angina paciorkowcowa, nieleczona antybiotykami, może prowadzić do gorączki reumatycznej, zapalenia nerek czy ropni okołomigdałkowych.
Szybsze zdrowienie – antybiotyki pomagają organizmowi szybciej zwalczyć infekcję, co skraca czas trwania choroby i poprawia komfort pacjenta.
Ochrona przed rozprzestrzenianiem się bakterii – w przypadku infekcji, takich jak angina paciorkowcowa, odpowiednie leczenie antybiotykami zmniejsza ryzyko zarażenia innych osób, gdyż do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez kontakt bezpośredni z chorym człowiekiem³.

Kiedy antybiotyki nie są potrzebne?

Większość przypadków bólu gardła u dorosłych jest wywoływana przez wirusy, na które antybiotyki nie działają. Stosowanie antybiotyków w takich sytuacjach jest niepotrzebne, a nawet szkodliwe. Nadużywanie antybiotyków prowadzi do:

Rozwoju oporności na antybiotyki – nadmierne stosowanie antybiotyków sprawia, że bakterie stają się oporne na ich działanie, co utrudnia leczenie przyszłych infekcji.
Niepotrzebnych skutków ubocznych – antybiotyki mogą powodować skutki uboczne, takie jak reakcje alergiczne, biegunki, czy grzybice³.

Jak stosować antybiotyki?

W przypadku, gdy lekarz przepisze antybiotyki, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

Zakończyć pełny cykl leczenia – nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej, należy przyjmować antybiotyki przez cały okres zalecony przez lekarza, aby uniknąć nawrotu infekcji i zapobiegać rozwojowi oporności bakterii na antybiotyki.
Nie dzielić się lekami – nigdy nie należy dzielić się antybiotykami z innymi osobami ani przyjmować leków, które zostały przepisane komuś innemu.
Przestrzegać dawkowania – dokładne stosowanie się do zaleceń dotyczących dawkowania jest kluczowe, aby terapia była skuteczna³.

Infekcje wirusowe

Co wywołuje infekcje wirusowe?

Najczęstszymi wirusami powodującymi ból gardła są:

Rhinowirusy (przeziębienie)
Adenowirusy (zapalenie gardła)
Wirus grypy – może powodować ból gardła, kaszel, gorączkę i bóle mięśniowe
Wirus Epsteina-Barr – wywołuje mononukleozę, której charakterystycznym objawem jest silny ból gardła i powiększone migdałki⁶.

Objawy infekcji wirusowych

Objawy infekcji wirusowych obejmują:

Ból gardła
Katar i kichanie
Kaszel
Gorączka
Bóle mięśniowe, bóle głowy i ogólne osłabienie

Infekcje wirusowe zwykle ustępują samoistnie po 7–10 dniach, a leczenie polega na łagodzeniu objawów^7,8.

Dlaczego antybiotyki nie działają na wirusy?

Antybiotyki są skuteczne jedynie w przypadku bakterii, natomiast wirusy mają inną strukturę i różnią się od bakterii również funkcjonalnie. Wirusy są cząstkami zakaźnym, które nie mają budowy komórkowej, dlatego nie reagują na leczenie antybiotykami. W przypadku infekcji wirusowych należy unikać niepotrzebnego stosowania antybiotyków, aby zapobiec niepotrzebnym działaniom niepożądanym związanym z zastosowaniem leczenia oraz rozwojowi oporności bakterii na antybiotyki³.

Jak postępować w przypadku infekcji wirusowej?

W przypadku infekcji wirusowej ważne jest łagodzenie objawów i wspieranie organizmu  w walce z infekcją.  Oto kilka skutecznych sposobów:

Odpoczynek –kilka dni wolnych w pracy lub szkole, pozostanie w łóżku to dobry wybór dla nas samych, ale również dla innych, bo pozwala ograniczyć przenoszenie infekcji na inne osoby
Nawadnianie – picie odpowiedniej ilości płynów, takich jak woda, herbata, bulion, pomaga utrzymać nawilżenie śluzówek i nawadnia organizm
Leki przeciwgorączkowe – takie jak ibuprofen lub paracetamol mogą złagodzić gorączkę
Preparaty na gardło – pastylki do ssania, aerozole mogą przynieść ulgę  w bólu i podrażnieniu gardła. Przy ostrym bólu gardła, warto wybrać pastylki Tantum Verde, zawierające w swoim składzie chlorowodorek benzydaminy o szerokim spectrum działania: zmniejsza stan zapalny i miejscowo znieczula, łagodząc ból gardła w 60 sekund. Dodatkowo działa antyseptycznie i ma wysoki profil bezpieczeństwa⁹.

Podsumowanie

Ból gardła to powszechna dolegliwość, która może mieć zarówno podłoże bakteryjne, jak  i wirusowe. Większość infekcji wirusowych ustępuje samoistnie, ale jeśli objawy się nasilają lub nie ustępują, warto skonsultować się z lekarzem^1,7. Pamiętaj, aby zawsze stosować się do zaleceń lekarza i monitorować objawy, szczególnie w przypadku dzieci oraz w sytuacjach, gdy pojawiają się trudności z oddychaniem, wysoka gorączka lub w przypadku wszelkich wątpliwości związanych ze stanem zdrowia^1,3,6,7.